PHULO DI I ZUNLENG NGAIIN

Ziektu: H.Zate

Hi hla ‘PHULO DI I ZUNLENG NGAIIN’ ti hla hla lung kuoi le mawi em em el, a thu infu em em el, a thluk le a thu inrem em em Tlangvalin a ngaizawngnu a ma puon tawp hnawla hnawl ta tu a phuok khumna hla hih Pu C.D Thangfala in 1967 kuma Senvawn khuoa a phuok a nih. Pu C.D Thangfala hi Phuoibuong khawsuok niin DM College, Imphal a Graduate a nih. Tuithaphaia a umlaiin a ruolhai Fam Jeff Biekthang, Fam Hmanga Kbawlum, Fam Mawia Khawlum le Pu Lalruotthang Luophul, tuta Sielmata um hai leh tlangmi laia Band hmasatak BLUE STAR indinin an hunlai chun an lo inlar hle a nih. Hi hla hi Recording studio-a sak hmasataktu chu Pi Vanlalhriet a ni a, a saktu nuhmei a ni leiin chang khatna tlar hnina ‘Tapin a’nrieng val lung ka’n vai’ ti chu a insaktirtu Pu James Songrolal Songate chun a phuoktu phalnain ‘ a’nrieng nau’ tiin a thlengpui a nih.

‘Phulo di I zunleng ngaiin,

Tapin a’nrieng nau lung ka’n vai,

Nau ang tap a dairiel thla fam chang hi,

Ka chantawk khuonu ruot lo ni’

ti hei en ringawt khawm hin a phuoktu lungril awm chu a’nlang thei a. Phunaw taluo a a inngai a ngaizawng chu hei koin ‘i zun ngai a nau/val inrieng hin tapin ngaituo ding bik ka hriet nawh. I zunngaia tapa boral el hi ka chantawk Pathienin a ruot chu a lo ni si maw?! Hi thu po a inthawk khawm a ngaizawngnuin a the leia khuosawta a phuok a nih ti a chieng. Hieng ang lawma thu le hla thiemin hla a phuok khum thlawt hi a hmangai em lei a ninaw vek khawmin a hmelthat em lei ni ngei a ta. Chun, a phuoktu hin a ngainain a dit hle ti a chieng. Chu chu sukchiengtu dingin a thunawnah hei lut ei tih.

‘Ka ngai che mi u hmeltha,

Ka dawn chang ni hin lunglam ka’n vai ie,

Lam ang letin kirzai rel rawh’

‘ka ngai che mi u’ a ti a a la dittawk teu teu nawh ‘hmeltha’ tiin a la ko sa hram a, ka ngaituo changin ka lungril a buoi ngaituo ding bik khawm ka hriet nawh, ka ngai em che hung kir nawk hram a, a hmaa ang khan um nawk ei tih’ tiin a ngen lawm lawm a.

 A la dittawk el nawh. Ama ngaia a khuosawt thu le khuosawt leia mi hrilsiet le hrilkai a ni ding khawm a ngaituo zo naw thu mawi em emin a hung inzawt nawk a.

‘Ar ang vaia zar thing lerah,

Zar valeng hlim zai vawr ngaiin,

Tap tapa leng her mawi zunleng ngaiin

Tlangrel reng hi ka dawn zo nawh’

Arte a pui zawng a’nvai ang ela nang ngaia invaia thing lerah vate hlim taka inhram ngaithlaa tap tapin mi hrilsiet le dem ding khawm ka ngaituo zo nawh.

Hmangainaa hmangaitu thilphut hi chu a va hei inrieng ngawi ngawiin a chan a sie de aw. A ma tieng a kir ta naw ding ti hrein ‘i mi lo hnawl khawma ei nunhlui hai bek kha ngaituo ve rawh aw’ tiin a la ngen mawl mawl a.

‘Kei chu sirah mi hnawl la khawm,

Hmeltha annem i lungrukah,

Kimte’n dawn ve la lenglai ni hai kha

Tangnem buon ang pawm lai ni kha’

‘kei chu sirah mi hnawl la khawm, hmeltha i lungrilah hlim taka inpawma ei lenglaihai kha ngaituo ve hlak la ‘ a la ti hram hram a, beiseina chu ava chau ta de aw! A ma be hlak ding khawmin a phut ngam nawh, ama hre zing ding khawmin a phut ngam bawk nawh, an nunhlui bek ngaituo ve hlak dingin a ngen ngam chau a nih.

[Pu James Songrolal Songate chungah ka lawmthu um raw seh. A phuoktu, a phuok kum, phuokna hmun le a phuoksan chenin a mi hril a.

 Hieng ang hla nal le mawi an phuok khum ni hi chak a um ang reng.]

18 September 2015 ,silchar