Tuesday, 5 September 2017

MANGȚHA PAR TIN LAWR


Pic: Maria Khawlhring


Ziektu:  H.Zate, Hmar Rûn


Ni khat ka leng chu ka ruolpa hin a ruolpa phone no. mi pek malamin, "lo sawisak rawh." a ti a. Sawisak ding chun ka lak ve el a. Sienkhawm, nuhmeiin pasal hei sawisak chu indik chie a ka hriet naw leiin ka sawisak ta nawh a. A no. khawm chu 'delete' chuong lovin ka fawn a chun ka la kawl ve ran a. Ka nunah ka buoi ve tawk vieu leiin ka kawl ti khawm ka lo hriet fuk ta rek nawh.


Text
Zan khat chu ruo a sur a, dei ka ti leiin ka khumah bawk pumin ka phone ka tawk a, Facebook-ah ka thlalak en a, ka ruolhai hlak iem an thaw fuk anih chu zan chun an re diek tawl a. Ka thaw ding hre naw chun ka phone ka khel ka khel a, ka phone a no. ka nei hai ka en a, delete thei ia delete a, chulai chun 'Pasal' tia ka save hi ka hmu thut a. Ka en a, ka ruolpain sawisak dinga a mi ti kha ka hrietsuok thut a. Ka thaw ding hre naw chun ka hei text a, "hello!" ti ringawt hi ka thawn a.
Chu zan a inthawk chun kan inbiek tan a, anachu, sms ruokin/ngawtin kan inbiek hlak. Chuongchun, thla tam tam kan inbiek tah a, Inbiek ngun chun karah inngainatna a hung pieng a, hriet ngai naw le khuo dang mi a lo ni naw bawk leh ama le intext naw chun ruok rieu a inhrietna ka nei ve tah a.
*A ruolpa fethlengin*
Ama khawmin a mi lo ngaina ve ni ngei ding ana, a ruolpa, ka pawl inruolpui kuomah chun a mi dit thu a lo hril a. Sienkhawm, ka ring naw leiin dawn enah khawm ka en nawh. Kan intext zing a, a ruolpa fethlenga a mi hril kha ka ring naw ve deu a nih. Ni khat chu, "Ka ruolpain thil a hril che am?" a ti a, amain a hril ngei hriet ka nuom leiin "iengkhawm a hril nawh!" ka ti a. A awi naw kher el.
Ami hril naw thu a ka dawn tlat lei chun a pawm naw thei si naw , ring naw deuvin a awi a tul a.
*Ama ngeiin*
A tawpah chun a insum zo ngang ta naw ni ngei ding a na, ama ngeiin a mi dit thu le a lungril ka hluo thu chu a mi hril ve tah a.
Dawn dan ding tak khawm ka hriet nawh. Anachu, hmangaitu ka nei ti ka hriet leiin inhawi ka ti a. Sikul kai khawm kha a'nhawi bik tlat hlak. Anachu, sikul kai sunga kan intext thei ngai naw ruok chuh a rinum si.
*Ka Lungril A Lak*
Hun sawt tak kan inbiek a, ami dit thu ni tin zan tina a mi hril hnung chun ka ngai ve ngawi ngawi tah a. Zingkar ka thova, a msg ka hmu naw ringawt khawm hin ka buoi hlak!
Zanah ama text lo chun ka imu a'nhnik thei naw a, a mi hung text vat naw chun ka lo ngai hman hlak!
*Hmangaina chu Hmangainain*
Hmangaina chun hmangaitu a zawng, hmangai chun hmangaitu chu hmangainaa a dawnlet a tul hlak. Ami hmangaina chu hmangaina ngeia dawnlet a phut lei khawm ni lovin, keimaa hmangaina piengsuok ve leiin 27 October 2014 zan chun a hmangaina chu hmangaina vekin ka dawnlet ve tah a. Ama hi felin tha vieu sienkhawm, hmangaina leia ka lo na(t) tah(/tak) leiin pasal hi ka ring ngam zan ta nawh. Ka u ka rawn a, "i thu annawm!" a ti hnungin ka dawnlet ngam chau a nih!
Chu zan chun a lawm em em a, a mi ngai thu leh a mi hmangai thu a hril a, zan sawt tak chen inpawlin, "Ka hmangai che!" tiin kan inthla thei hram a.
*Text a inthawk Call-ah*
sms a inthawka inbie hlak kan ni a. Kan inbiek rawn tieu tieu a, ka ngaina tieu tieu a, a thang naw chun ka nun hin umzie a um ta naw a ni deu tak! Zan khat chuh a sms pack a lo inzova, kan intext thei nawh. Kan inhriet a inthawk a a vawikhatna dingin a mi hung *call* ve tah a. A rawl inlap dar hin, "Ka pack a'nzo." a hung ti a, a dang khawm hril sap chuong lo chun a sie nawk dei a, a mak ve thei ngawt el.
*Kar hla Di*
Khuo khat ni inlang khawm inchukna leiin hmunkhata um kan ni naw leiin facebook chu kan inhmuna hnai tak a nih a. Zan sawt tak tak chen kan inpawl hlak. Ka ngai ngawi ngawi a, ka dit ngawi ngawi hlak. A taka hmu ka nuom a, a rem thei si nawh, Kar hla di nei rinum zie ka intem ve tah a.
Tawi, Ka dit che.
Kei khawmin ka dit che. Duot
Iengzatin am? Tawi
Chunga Arasi zatin.. Nang teh?!
Hnuoia phaiphin zatin.. Tawi, i kawla hun hmang ve ka chak.
Hung ta la, ei khuo khawm i ngai naw a,..Duot
Tawi, Kan sikul kan chawl thei si nawh a.
Duot, ka ngai ngawi ngawi che. Ka hmu chak tah che.
Hieng ang lawma kan inngai hi tu khawmin an mi dem bik ka ring nawh, khuo hmuna um hmanin inhmu kar an nghakhla annawm ie!
*A thang lova krismas*
Krismas a hnai a, ka ruolhai chu an ngaizawnghai leh hlim takin an um a. A then lem chun krismas thilpek dam an inpek tawl a. Keini ruok chuh a thei ve nawh. A phut ve sun ka thlalak khawm ka phone siet leiin ka thawn thei nawh. Amiruokchu, Fb a ka thlalakhai a lo en a, "i mawi taluo. Tawi" a hung ti a, ka lawm zie kha aw!! Chawl an nei ve naw leia Krismas khawm kan khuo-ah a hmang thei naw ding thu a mi hril zana ka bienga mitthli luong kha ka dang hman nawh! Ka ngai ngawi ngawi a, mi hai hlim taka an um laia a thang lova krismas hmang ding kha ka zuom nawh. Kum tam tak a thang lovin, a pieng ve ti khawm hre lova hun lo hmang hlak kha tu ruok hin chuh a thang lova hun tawite hmang khawm ka inzuom ta der nawh.
Kha kuma krismas kha a ho ngawi ngawiin ka hriet a, inhawi ka ti thei der nawh. Ka ruolhai an hlim lai khawmin kei chu kar hla di ngaiin ka buoi si.
*Intawngni*
Ngai em emin kan inbiek a, kan inngai thu kan inhril a, "Tawi, ka ngai che!""Duot, kei khawmin ka ngai che!" ti reng kan bang nawh, a tawp a, "muah!!!" ti leh!
December ni 30 a kan khuo a hung pan ding thu a hril laia ka lawm zie kha aw. Ka thisen fe dan hi danglamin a king vangin ka hriet! A hung tlung phaa kan inhmu dan ding le kan um dan ding ngaituoin ka helhawl a, zanah ka in thei nawh a, sunah hlak ieng khawm ka thaw thei nawh. A hung ni kha sawt ka ti em em a, June 21 hi ni sawt tak ni an lo ti a chuh, ka ta ding chu December ni 30 kha khawvela ni sawt tum tak a nih!
A hung tlung a, sawl le kham khawm hril hman lovin a mi hung call a, "Tawi, zanah ka hung leng ding!" a ti a. Ka lawm bawk si, ka zam bawk si, ka um dan tak khawm kha ka hrietthiem ta nawh. Inzat hin ka'n za elin ka hriet!
Zanah chun a ruolhai pathum leh kan in sungah ngei chun an hung leng tah a. Khawvel um tir a inthawka inzak sia inhawi ka ti tum tak a ni hiel awm ie!! Kan in sung an hung lut chun kan zak taluo a, kan common room ah khawm ka um ngam nawh. Mi hung msg in, inzak lo dingin mi ti a, ka huoisenna po po sawm khawmin a kawlhah chun ka. va inthung ve a. Inzak si, inhawi ti siin ka um , a kawla um chu inhawi ka ti hlie hlie el a nih. Ka inzak ti a hriet a, "ka kawlah hin chu inzak naw rawh. Tawi" a mi ti a, a kawlah khan chu thla a muong hlie hlie el a nih. Thil ramtin kan hril a, inhawi kan ti ve hle. chuonga kan hohlim lai chu a ruolpain thla a mi lo lak a. Inhawi vieu sienkhawm inzak a um. Kan inngaizawng a inthawk a vawi khatna dingin kn inhmu a, chu po hman ka ta ding a a hlu ta vei leh, zan sawt hnunga an fe tawma tuola ka van thla chun a mi kuo a, ka hnera chun a mi fawp ngawi ngawi a. Kei khawmin ka pieng tira inthawka a vawikhatna dingin a mi fawpna dawnletin am takin ka fawp let ve a. A kawla um inhawi ka ti a, kan hei infawp lem khan chu Ka pang hi a lum pup pupin ka hriet! Ngai mana inchel zing thei kan la ni si nawh. Inthlakhla tak pumin kan inthla tah a. Kha zan kha ka in thei nawh, ka ngaituo a, ama ka ngaituo a, zingkar dar 2 a khawm a ma ngaituoin khumah ka la'n let tap tap a.
A kawla um dingin mi thuoi ve el ta sien dam ka ti a, a thang lova nun hmang hi rinum ka ti ngawi ngawi el tah a nih. Khang hunlai khan tu ang hun hi kan tlung reng ka lo ring phak nawh! Hieng ding hi lo hrelawi lang ka hmangaina kha lo inhlan lo ding!
Kum hlui inthla ni a ni a, hlim le inhawi taka hun hmang ka lo inbeisei a. Sienkhawm, ka suongtuona po po sukthlawnin ka lo ring phal ngai naw, a thaw nuom ka lo ring ngai naw chu thawin a hung inrui a, pawi ka tiin ka ruolhai lakah inzakum ka tih. Ka ruolhai hlak an ngaizawnghai leh harfim deuin hlim takin an um a. Ngaisak naw dinga an mi ti hlakin ka hmangaina lei hi ka ngaisak naw thei bawk si nawh.
Zingkar kumthar 2015 a ni a, Biek Inah ka hnungah a inthung a, Ka zuk en ngam naw a, a rukin thla ka mi lo ka a.
kan tin char chun kan intext a, kan ibiek chun,”mi ngaidam rawh” a ti a, ngaidam mi hni naw sienkhawm Ka hmangaina lei hin ka ngaidam dig vei leh ngaidam a mi hni lem khan chu ka ngaidam chieng kher el. “ Thaw ta ngai naw rawh aw” ka ti a, ama khawmin, “thaw ngai ta naw ning” a ti a.
Zanah kan lenga inhawi kan ti em em a, ama le hin chu hi khawvel rinum hi vanram a’nchang nawk hlak!
Kum thar hun hlimum ama leh khan hmang a, a inchukna tieng a fe vat ta naw ding leiin hun hlimum tak tak kan hmang a, chawl kan nei a, hunawl kan nei met chun kan inhmu a, kan inpawl a, kan um kawp sawt po leh ka nghawk nawh a, a sawt khamwin nghawk nekin ka tawngkhawp ngai nawh.
Nikhat chu kan ruolhai leh leng a, hlim taka kan um lai chun nuhmei pakhat hin a hung call a, thik naw ka tum a chu ka thik naw thei nawh. “Tu’m ani?” ka ti a, “Ka ruolnu,” a ti a, anachu ka ring nawh. Ka thik em leiin ka tap pek a, ami thlem a, hmun dangah mi thuoiin a mi thlema, sawt fang a mi thlem hnung chun ka lungawi ve thei hram a. A lakah hin chun kan lung a’nno a, ka nuor inhma em em hlak. Ka lungawi hnung chun ka biengah mi dawmin a mi fawp a, kan infawp nawk ngawi ngawi a. Kan ruolhai kawl tieng kan kir nawk tah a.
Inhawi ka ti lei am anih hun chu afe hrat rieuin ka hriet a March thla kan tlung nawk el tah a. A inchukna tienga a fe nawk a hun ta leiin a fe nawk tah a. Afe tawm chun tap pumin ka’n thla a a mi thlem ve nasa khawp el. A fe tawm zana kan inhmu dam kha aw… Kha zan kha bo lovin ngir zing el sien ka nuom a, sienkhawm, chel ngir ruol a ni si nawh. A tawpah chun inhmangai zing dinga intiemin kan inthla a. Ka lawm dinga a thaw am anih, WhatsApp-ah ka thlalak hi DP in a hmang a, status a mi hmangai thu a’n tiel ve chei chuoi hlak.
Ka facebook a/c khawm password a mi hni leiin ka hril a, a thikthu a sie em em a, Ka list a pasal um phawt a block a, a mi hmangai ve hle niin ka hriet a, kei khawmin ka hmangai zuol a, ka thla a muong ngawi ngawi hlak. Kan inbiek ran a, inbe lovin kan um thei naw a ni deu tak a, a ma be lova hun hmang hi rinum ka ti a, ka ngai ngawi ngawi el anih.
*Kan buoi tan!*
July thla chun a hung chawl nawk a,a fe nawk vat ta nawh. October thla a hung ni a a birthday a hung hnai chun thilpek ka pek a, chu lai khawm chun kan buoi zing tho anachu ka hmangai leiin buoi angin ka ngai ngai nawh. zanah ami hung text a “ka lawm taluo!” ti char a hung msg a, a dang kan intext zawm chuong ta nawh.
Guwahati a fe a hung thla khan kumbul a ami hmangai a a um dan ang khan chu aum ta naw a ami ignore ang deuvin ka hriet a. Zan khat chu kan intext zing lai chun no. ka hriet ngai naw hin a mi hung call a, ka hei dawn chun nuhmei a lo ni a. Ka ngaizawngpa le chun, “inlan ngaizawng maw?” ami hung ti a “aw” ka ti pek a, ama in mak ti deuvin, “keini khawm kan in ngaizawng annawm!” a hung ti a, a mi deng dan a na kher el. Ama chu ka biek sie chuong nawh. Kan inbiek zo chun, Ka duotlai chu ka hei biek a, “In ingaizawng maw?!” ka ti chun, “Ka hriet lovin ka ruolhaiin fb a inthawk an mi lo biek pek a” a ti a. inbe ta lo dingin ka ti a, anachu, ka hriet naw karin an inbiek ran a. Chu taka inthawk chun kei nekin a ma chu a ngaisak lem a, in the ang kan ni el ta a. Anchu, kei chun ka hmangai em leiin in the angin ka um nuom chuong nawh. Ka text a, ka call a, sienkhawm dawnna a um ta nawh. Ama chun ienga ding khawm a mi ti ta naw ni deu takin ka hriet a. A mi hrietsuok chang changin a mi biek tha a, ka hmangai em leiin ka lo pawm nawk hlak.
Ka piengcham a hung tlung a, ka ngai em leiin ka call a, anachu, ami dawn nuom nawh. Sawt fang ka call hnung chun a hung ve hram a, khamw chu inrui pumin! Hienga ka hmangai tak a um el tah hi a main mi hmangai naw sienkhawm, ka lungril ana thei em em a. Hieng ela nun hmang ding hin chu ka phal thei mawl naw a nih.
Ka Birthday zo a inthawk chun kan inbiek ngai ta der nawh. Ka text khawmin a mi dawn nawh a, Ka call khawmin a lak chuong nawh. Khang ang lawma mi hmangai le ka bo a tha thei lova inhril hlak kha tuhin chu biek ka tum khawmin a mi biek nuom ta naw a, thena thu inhril si lovin kan inhlat deu deu chu a ni si. Ngaizawng dang nei angin a um a, a nei ngei niin ka hriet bawk. Ka lungril a na ngawi ngawi a, thaw thei ka nei si nawh. Kum khat chuong zet kan inzui hnunga hienga kan hei um el hi na ka ti a, tuor thiem intak ka ti a nih. December ni 23 Zan a ni a, Inkhawm tina in tieng ka pan lai chun lampui sirah a lo ngir a, kan intuok thut chu hril ding kan invai ve hle. Ka inthuom dan a inthawk ka fe na hre zing siin, "Khawtiem i fe?!" a mi ti hram a. A bau a inthawka suok ka dawng ve nawk hrim hrim khawm kha a tha. 25 Dec **** a ni a, mi dang chun hlim le lawm takin krismas an hmang/lawm a. Kei ruok chu ka lawm a kim nawh. Ka ruolhai laia um siin ka mal tlat a, biek inah mi tam tak laia inthung siin ngai ka nei tlat si. 'Aw, a tawngbau bek hei dawng nawk lang aw!' tiin ka ngaituo a, hei bieka hmu nawk ka chak a, sienkhawm, hi ka huoisenna hin a ngam hlawl si nawh. Lung kim naw em em chun krismas ni chu ka hmang a. Zan a hung ni a , inrui deu hin a lo um a, hei maksan el awm tak ka ni laiin hi ka lungril, a ta dinga ka lo inhla. tah hin a phal thei mawl nawh. Thei le thei lo chun ka ruolhai leh chun kan chel a, an inah kan thak a, ka ruolhai chun, "in innei ta khawm ni lo i ngaisak taluo," an mi ti a. A ni ngei, mi dang ta ding chun tu ta ka um dan po a khawm hin ngaisak taluo ka lo ni el thei. Sienkhawm, keiah chun a la ni si nawh. Hi neka nasain a ta dingin ka inzuom a, a ta ding hin chu ka nun, ka khawvel le ka thienghlimna chen hin ka inhlan phal a nih.
Kum thar 2016 a nia, ka ta dingin hun a nei ta naw a, a mi hriet phak ta nawh. A hmaa ka text naw leia dam zo naw ding anga inngai hlak kha tu ruok hin chu biek khawm a mi biek tha nuom ta nawh. Chuonga a um lai chun kan khuoah ngei ngaizawng a lo nei ran ti ka hrietsuok a! A na hi ka ti a, hnemtu ding ka zawng a, ka hmu nawh,. A mi hnemtu ding takin a min phatsan si! Kei mi maksanin mi dang a pawm a, sienkhawm, a changin a mi hung biek tha nawk hlak a, inngaizawng ang charin kan inah dam a la hung leng ve hlak!.
Ka hmangai em lei hin ka lo pawm nawk hlak! Anachu a hmaa ang kha kan ni ta nawh. A ruol thenkhat kuomah, "Ka nuom dan danin ka hlem thei!" a lo ti a, "Ka nuom hun hunah ka nipui thei!" dam tiin, "Ka nuom hun hunah ka suktap thei!" dam ami ti a. A ni ngei , a lakah hin ka lungril hi a'nno a, a thu hril a ni chun khel a nih ti hrezing siin sawtnawte bek ama leh hlim tak a hun hmang ka nuom leiin ka ring nawk hlak! A tawngbau khat hi ka hlimna dinga a hun tawk angin a tawngbau khat hi ka tapna intluntu dingin a hun tawk si!
Chuonga buoi nuoia kan um lai chun, zan khat chu kan inbiek nawk a. Thil ramtin kan hril hnung chun, a mi hmangai thu a mi hril a. sienkhawm, "Duot, ka hmangai che. I ta dingin ka iengkim ka phal a, ka iengkim hi i ta a nih. Ka hlimna i ni a, ka nun sukmawitu i nih, sienkhawm, i hlimna ka ni ve si naw leiin liem san lem el ka ti che!" tiin ka hmangai em em, hmangaitu lungril hrethiem lova ka hmangaina infiemnaa hmangtu chu kumtluonga dingin, " mangtha par tin lawr" tiin ka lo inthla tah a.
- hzate.in
15 November 2016 | Thingdawl

No comments:

Post a Comment