Friday, 8 September 2017

PI NIENGLAWMKIM LEH VAIMIM BUT

H.Zate le Pi Nienglawmkim Sungte
Thlalatu: Joseph Darngawn

- H.Zate, Hmar Rûn
http://hzate.in


Ka hêlna le ka tumna a sawt ta bawk a, Facebook a inthawka a naunu be hmasain a hun ding kan ruot a, sienkhawm, kan hun ruot ka bawpel hnungin hun dang ruot nawkin Ka tum ram chu ka tlung thei hram a. 
Kum 2015 Thlazing ni 8na niin Zantieng dar 4 an ri chu Hmar Hlasakthiem Hranghlui Pi Nienglawmkim Sungte Inpawlpui dingin Hmarkhawlien chu ka pan ta a. Ka bus chuongna tak hlak chuh kan hei sip em em khawp el a, Silchar le Hmarkhawlien inkar Ka ngir tluonsuok vang anih. Pailapool a inthawk thungna-ah ka thung ve thei hram a, a lum bawk ka sawl zekin ka hriet. Hmarkhawlien ka tlunga Ka ruolhai Zalorthang Zate le Joseph Darngawn felna zar zovin Ni 9 Thlazing (August) 2015 zantieng dar 2 chun Hlasakthiem, Hnam hmangai em em tu Pi Nienglawmkim Sungte leh chun kan inpawl thei ta a. Ka ruolpa Joseph Darngawn leh chun An inah Kan hei lut a, inleng an lo nei rawn khawp el a, an mi hmu chun an suok diel a. inzak a um ang reng. Kan inhril hnung chun indawnna tieng kan lut țan ta a. 

Hmarhai khawvela hlasakthiem em em  Pi Nienglawmkim Sungte chu tu khaw hriet lovin Pu Upa Lalneilien le Pi Henkhawkim hai inkarah Nau Pasal pakhat le Nuhmei  4 laia pakhat ni dingin Chandikhal, Cachar, Assam-ah  1964 September 22 khan hi khawvel rinumin hi hmu dingin tap pumin a hung pieng ve ta a. Rinumna tamtakin a bawm hi khawvel a hin rinumna tawn ngamnaw leia hlawsam bik ni nuom lovin  a hmaa thil tlung chu a hmasawn ve mawp mawp a, chulai zing chun a ta dinga Khuonu thil ruot chu a la hriet thiem bik nawh.  Hmar sul suok laia hla sakthiema inlar ala ni ding ti hi a nu mang le ama ngaituonaa khawm a um phak nawh. chuel khawm chu ala ni le, An pansakhai  khawmin an mangsiet chang khawm an lo hmu bik dêr nawh. khawvel hi inher peiin rinumna le harsatna hai inhersuok puiin sum sa tak kara khawm Ni eng mawi tak a um ti hre a thlir zingtuhai ta ding chun hlawtlingna hi a lo um hlak ani hih. Pawl 7 inchukin pherzawlah a um a, chulai chun a khuosawt chu khaw hnawm a  rama chun inhnawm suonlamin lungpui chunga inthungin hla a sak hlak a. chuonga a hla sak chu a ruolhaiin lo hre fukin Pawl 7 ani kum Pherzawl a a sikul kaina-ah Farewell Function a chun hlasak dinga ruot ani a . Khup inrawk puma sakin chu chu hi khawvela a pieng hnung le a thi hnunga mipui hmaa hla a sak hmasatak na ani ta anih. Inchukna tieng Pawl 10 zovin Kum 1982 khan AIR Imphal-ah a rawl khum vein Radio Artist  a hung ni ve ta a, hi kum hin khawvelin a la hriet ngailo Thingtlang Nunghak ni ve el ding chun khawvel var hmuin a ral mawi em em, Hmar hnam um sunga bo ta lo ding hi Hmarhai ta dingin a hung vul ta a nih.
Pi I Pieng le murna hi khawlai am ani?
Chandikhal, Cachar, Assam-ah ka pieng a, Pherawl le Tuithaphai-ah ka seilien/ Ka mur.
Piengni/hun ?
22 September 1964
Pa Hming: Pu Upa LALNEILIEN, Nu Hming: Pi Henkhawkim
Unau: 5, Pasal 1, Nuhmei 4, 2 thi ta-in, 3 an la dam.
Pasal nei kum: kum 22 ka niin nau ka nei a, kum 29 ka niin  pasal ka nei a.
Nau :  3 Nuhmei vawng .
Inchukna tieng: Pawl 10 a zoin, Pherzawl High School-ah a kai hlak
Mipui Hmaa hlasak hmasatak: kum 1978 Pawl 7 ani kumin, Pherzawl-ah an Sikul  Inthlana hunser-ah
Radio-a Rawl khum kum 1982,
Radio-a hla sak hmasatak: ‘Siar chunga SIngin Remtu’ Pu Rev Thangngur phuok
Album Hmasatak siem kum : 1982 Radio-a inlar hnungin
Album Hmasatak hming: ‘ DAMLAI THLALER’
Album Buotsaipuitu: Pu Darthanglvel Ruolngul
Album siem zat: Vol Sawmnga le Paruk siemin Ruonglevaisuo Collection-ah Lengzem/sai hla pahni a sak.
Hla sak laia dittak: ‘ Ka umdan le Ka chan ka thu an’nawh’ Pu C Lalthlunglien phuok.
Pu C Lalthlunglien hla phuok hi a sak rawn hle a, Vol 4 zet a sak ani.
Hlasak tan dan le Inlar tan dan:
Pherzawla  ka umlai ani a, Ka khuosawt taluo lei chun khaw hnawmah inhnawm suonlamin ka fe hlak a. hmun khata hin ka thunga hla ka sak ret ret hlak a. chu ka hlasak chu  ka ruol thenkhatin lo hrein Kan sikul inthlana hunah pawl 7 kan nilai  hla an min sak tira chutaka inthawka fe pei chun Pawl sawm ekzam dinga CCpur-a ka pate hai ina ka um chu Pu S Rokung Songate le Pu Lal Hossan hai thangpuina le remhrietna zarin Voice Test vawi hni ka nei hnungin AIR Imphal-ah Radio Artist ni dinga lak ka nih a,hi taka inthawk hin ka hung inlar ani deu tak.
A naunu a hung inlawn zau a, ka lungril a peng hman vang a. ka insum thei hram. (hihi) Ka ruolpa thlalak thiem em em el Joseph Darngawnin inkhat tawkin  a lo hmet zing bawk.
Album buotsai dan in siem dan vel tawitein hei hril la?
Tawitea hril ding chun a velvuol a sei taluo a. Album kan hei siem ve dan dam chu pui deu el anih. Tulai ang hin Recording Studio a la um naw a, Track siem dingin Computer ti vel a la um naw a, keyboard dam hi chu hnaisailo tak anih. Tape recorder-ah rawl kan hei khum a, JB Band-hai leh kan hei thaw a, Bass-in a thawsuol chun thawthat a ngai a. Ka saksuol chun kan renga thawthat a ngai nawk a. ar a hung khong keu chun a bua thaw that nawk dam a ngai hlak a sawl a umin teirei pei a ngai em em el anih.  Chu kan rikawd ta sa chu Pu Darthangvel Ruolngul-in Tape Recorder-a bawk a lo record nawk char char a, pakhat a record zo leh a dang a thaw nawk hlak. chulai chun keiniin kheset kawr ding kan lo buoipui a, ka thlalak kan prin kha lekha herna-ah kan  hei her nawk a, kut le hmai dum nenga kan thaw hnungin fienaw  ruoiin a hung suok a, chu chu kan hei hmang a, bei tak meu meu-a kan bei hnungin kheset a hung suok chau hlak anih.
Ani leh, JB Band kha i hung hril a tuhai am an ni reng reng?
JB Band hai chu Pu Timothe, Hranga, VL Ruot le Zodingpui hai an nih. JB Band chujoute Band tina ang kha  ani el a, An unau deu vawng annih.
Suklartu cheu nia i hriet?
Radio kha ani el. Radio khan a mi suklar em em a, kan hunlaia hla sakthiemhai hrim hrim kha Radio leia inlar vawng an ni.
Radio hunlai am tulai hi a huhang a na lem? Hlasakthiemhai ta dinga hun tha lem?
Radio hunlai kha hun tha le huhang a nat lem lai anih. Tulai hin chu ni tin, ei nuom hun hunah ei hmet suok thei ta a, ngaisangna le ngainatna khawm a nep deu niin ka hriet. Kan hlasak an hei ngai a , Thiem ti em emin ‘ Hi nu hi chu la hmu ve ngei ka nuom’ ti dam ‘ A mawng iengtinam a um ve ding?’ an hei ti dam khan hlutna a sukzuol bikin ka hriet.
A tunu a hung luta thil a la hung indawn vel a, kan la hi innui nawk hlak, pui deu chu kan nih.
I Inlar lai chun luck ve vieu hlak i ti maw?
Khai aw! ( a ti a, a la hei innui sai a.) luck ve hlak ie. Ka luck taluo kha ka sietpui a ni deu tak. In leng dam chu ka hau ve thei taluo. A mi beiseitu dam kha an lien thei annnawm, sienkhawm, nuhmei chu kan vanglai a sawt naw a, kan hung chuoi meu chun kan bo der el a nih. ( A mit ka hei en khan nunhluiin a lung an leng hmel ka ti a, kan dawn nuom ta naw a, topic dang deu-ah kan lut ta a.)
Tawng dang hla sak i nei am?
Ngenna nasat lei le sunna hla dam ani leiin Thado, Paite, Zou, Vaiphei, Lusei tawng haiin hla a sak bawk.
Hla hi i phuok nuolin ka lo hriet a, i phuok reng reng am?
Hla hi ka phuok ve nuol a, sienkhawm, mi hla dinga ka phuokpek le ka siempek a tam a, ka hla phuok ngei khawm an mi hni leia ka pek a tam a, hril da el ei tih.
Hla sakthiemna le Hla phuokthiemna a fekawp deuin i hriet am?
Hla thiem le mawi taka sak ding chun khawsawt mi am a ni mania hla sak rat rat pei a ngai a, chuong anga khawsawtna le mal-na chun Hla a hung hring suoka Hla sak thiemna le Hla phuokthiemna hi fe kawp tlat niin ka hriet.
Hla phuoktu le Saktu inkar hi iem i ngaidan?
Hla saktu le Phuoktu hi intluk le fe kawp zing ding niin ka hriet a, pawimaw lem le pawimaw naw lem khawm umin ka hriet nawh. hla phuoktu hi a hla phuok miin an saknaw chun iengma lo el  ani ding ania, Hla sakthiem khawm Hla sak ding a phuoktuin a pek am ani sak a phal pek sinaw chun  a ta ding chun inlar thei ani nawh. mihriem hlakin hla thar thar ei lo dit si a.
Hla phuoktu le saktu chu an in chawikang intuo ding ani a, hla phuoktuin a hla saktu a hla hmangin chawisang a ta, hla saktu khawmin hla a sak pha a phuoktu hrilin a chawisang hlak ding ani a, Hla saktu chun a hla sak phuoktu a hriet ding anih. Hla phuoktuhai chawimawina an hlutna pek thiem a ngai. Hlasakthiem le Hlaphuoktu chu Chanchinbu Editor le Chanchinbua thuziektu ang vel hi an nih.
Hlasakthiem le Inruitheithil; tluksietna niin i hriet am?
Pasal-in a bikin an sietpui a, an ni ding ang an ni naw pha.
Hlasakthiemhai tluksietna tlangpui nia i hriet mi hril thei i ti?
Ei hnam le hnam danga khawm Hlasakthiem le mi inlarhai hrim hrim an tluksietna tak chu Chapona hi a nih. An hlutna le nina hrechieng si lova an chapo pha an tlusie el hlak.
Hlasak hi fak zawngna tlak niin i ngai am, a bikin Hmar lai?
Ni love, Hmarlai a ding lem chun fak zawngna tlak a ni nawh. Ka nauhai pahni khawm hi ‘ hla sak in inhnik ding chun in ni ding ang la ni phawt ro’ ka ti rawp hlak. tulai lem chu seng a tam ta a. kan hunlai angin Perkhuong leh hei sak el an tum tawl ta naw a, Track siem a hung ngai a, nu le pa ta dinga phurrik an nina a tam.
Tulaia am in hunlai khan hla sak hi a hlawk lem?
Tulai hin a market a sie lem.  Iengkim hi awlsam deuin hmu thei ani ta lei hin inchawk loa hmu thei ani  ta si a, sum hmuna ding lem chun a tlak ta nawh. an inlar vieu-a Concert nei am anih fieltu an hmu ran ani ngawt naw chun. Kan hunlai chun kan hla kha an ngai nuom chun an inchawk ngei ngei a ngai a, turuok hin chu a thlawnin an hmu thei ta a, chu el khawm chu ni lovin an hla dit tak an hei lak thei ta a, Album lem chu zawr a intak an ta hih. Album ei inchawk reng reng hin albuma hla po po ei dit vawng leia inchawk ei ni kher naw a, albuma hla 1, 2 dam ei dit em leia inchaw dam ei ni hlak leiin an hla dit tak 1 am ani 2 kha a thlawna an lak thei ta tlat leiin album pumpuia pawisa senga inchawk kha an pei ta naw anih.
Hmetsuok channel (Demand Channel), / Tv/ le internet ?
Inlarna ding chun a tha a, minute hni khat sungin ei thilthaw po po miin an hmu thei a, sienkhawm, Privacy a tlawm a, an nuom hun hunah an hmu thei ta leiin thlirtu/mipui tienga inthawk ngaia neina le ngainepna a um.
Hlasakthiem le mi inlarhai ta dingin Kawppui chungchangah?
Hlasakthiem ta ding chun kawppui lungril lien le ama inhnik ang inhnikpui theitu ding le uop mawi theitu ding le hrietthiemna nei mi a pawimaw. An kawppuihaiin an hrietthiem tlat naw a, mipuiin hlasak ding le khawlai hmuna am anih an la fiel ran si chun an inrem thei ngai nawh. (Mi inlar ta ding chun a ngai hrim hrim)
Lengzem/ Sai hla sak chungchang?
Pawi tina ka nei nawh. hla ani chun Lengzem sak hi a pawina a umin ka hriet nawh. kei khawm, Ka pain a phal naw lei le Radio Artist dinga ka lut khan Pathien hla tienga lut ka ni leia Pathien hla a tam lem sak ka ni el. Bakah, Sai hla a hin a  boruok a lien lem a, mipuiin an dit lem ani leiin Radio-a khawm hin hmun a tam lemin ka hriet. An piengthara Pathien hla kher sak an tum khawm hi a tul hranin ka hriet nawh. sumdawngnaa hmang ding lem chun Lengzem/Saihla hi saklem chi anih, mipuiin ei dit lem .
Thangthar Hlasakthiemhai ta dinga Thurawn?
An hla sakah chieng hai sien, a umzie, a phuoktuin a phuoksan le a phuokdan phawksuok thei dingin sak thei hai sien. Hla thua cheng a ngai a, hla hriet chienglo, aziek en pum hin chu a thua cheng a intak. Chun, hla sakthiem ta ding chun Hla phuoktu hi hriet a pawimaw a,  an sie pawimaw hle ding anih. Asan chu an ni thanglo khan Hla a um thei si naw a. a thei hram chun hla ei sak ding reng hin a phuoktuhai phalna lak hmasak hlak ding anih.
Manmasi Digest?
A thain tiem a inhawi a, tiemnuom a um, hnam ta dingin a tha. Sienkhawm, A ziek hi a chin deu a, suklien deu thei nisien. Thuziek Khawtlang le sungkuo nun siemtha thei ding hi nek hin tam sien, sermon khawm a rem chun, chun, Rimawi Column dam hi um thei sien, Hranghlui hai chanchin le Thangthar hai chanchin dam ziek ni hlak sien, hla chanchin dam ziek hlak ni bawk sien, an phuoksan, a hung suokdan dam tiem nuom a um.
Anleh, Pi Inpawlna hun thatak i mi siempek leiin kan lawm taluo. Manmasi Digest chun i hmatieng-ah tluongtak kalchawi pei dingin ditsakn an hlan che.
Kei khawm ka lawm ie.
Chuonga kan  hohlim zo chun Joseph Darngawnin Photo Session a puong  a, Pi Nienglawm khawm a fel ang reng   khang ang khaw lum lai khan a la hei intuoi nam a, thla chu kan inlak ta a. thla kan inlak zo chun Vaimim But inhnik em em el kan fak a, inhnik ka ti khawp el.  Khang ang kha ka vawikhat fakna ani a, ka fak rak ngamnaw a mei chau anih. Vaimim an but phul chu suktawlin sawt deu deu an lo sietha thei a lo ni a. mak ka tiin hrietna a sukzau ang reng. Chuongchun hlim deu chun kan tin ta .
[ Manmasi Digest a inthawk a laksuok a nih. Pi Nienglawmkim Sungte inpawlpui theia ka um hi ka lawm a. Ka ngainain ka ngaisang em leiin kan inpawlna, Manmasi Digest a suok ta hnung khawm Editor Pu Timothy Z Zote hniin ka blog ah ka la sie țawk țawk a nih. Pu Timothy Z Zote -in a mi phalpek leiin a chungah ka lawm bawk. ]

1 comment: