NGHILH LOH NUNHLUI

Pic/Model : Biaktluangi Hmar

Ziaktu- H.Zate, Hmar Run.

‘Nunhlui ngaih chu khuareiin a hnem,’ an lo tih thin hi chu, ‘Khuarei chu engtikah nge?!’ tia zawh mai awl khawpin ngaih a bang dawn lo a nih hi.

Kum 10 lai a lo liam ve ta reng mai. khang hun lai, ka tleirawl chhuah hun lai te kha ngaih ni a bang lova, a bang dawn hek lo. Ka hma lam hunah engnge ka tawn ang a engnge lo thleg dawn pawh hre lovin ka hun leh nunte ka hmang chho ve a.

Nun hian hlutna a nei a, a nun hlutna tihzual tumin nu leh pate thlazar hnuaiah High school chu ka rap chho a, tleirawl nun; ka la hman ngai loh chu ka pal ve tan ta a ni. Tleirawl chhuah, pangti chum bat leh no thei zawng zawng no hunlai chuan tu pawhin heltu leh chhaitu an nei vek ang a, kei ngei pawh ka tawng ve a; Mahse, ka ngaihsak hran lo. Min duh der vetu chu awm bawk mahse, ka ngaihsak miau loh avangin ka nun hi a ngaiin ka hmang leh mai zel.
Chuti anga mahni mum muma nun ka hman lai chuan; zan khat chu ka u; nulate rim turin kan veng tlangval rual chu an dan pangngai zawmin an rawn leng a. Kei erawh lehkha zirin ka pindanah awmin, lehkha zir peih loh bawk nen, an thusawi ngaithlain mahni tawkah ka lo hlimpui ve em em thin. Kha zan khan khan thil thleng tur hi lo hre lawk chu ni ila ka chhuak kher lovin ka pindanah thingpui min pe turin ka u-te ka ngen ngei ang; Mahse, hun lo thleng tur hrelawk hek lo le. Ka lehkha zir ning chu thingpui in turin ka u-te awmna lamah chuan ka va chhuak a. Thingpui in in an zingah chuan thut hmun ka rem ve a. Chutihlai chuan tlangval lo lengte chuan min fiam laih laih hlawm a, an zinga pakhat chuan ka mit a la tlat pek a, nuam ka ti ve veng veng a, awm renga a hmel en reng mai kha ka duh. Mahse, ka Nu leh pa leh ka u-te ka zah vangiin peih lo taka ka lehkha zir chhunzawm turin pindan lamah la luhsan ta a.

Hun a liam a, ni liamin kar a vei la, karin thla a hring bawk a. Bat nei ang fahrana zan tin maia lo leng ta chu, inhmuh zin na na na chuan kan lo inbe tam a, inbiak tam chuan karah innelna a lo pianga, chu innelna chuan ka thinlungah hian ‘Hmangaihna’ an tih ang hi a rawn hring chhuak ve ta a.

Board exam hmachhawn mai tur ka nih vangin ka ngaihsak tha lova; mahse, a rukin ka vei veng veng ringawt mai a ni. Exam kan han zova, rilru a thawveng pawh bawk a , an rawn len chang pawhin nuam ka tiin ka hlim veng veng thin. Mahse, Ka rilru luahtu val chu mi dang ta a lo ni si. Zan tin inhmu e ti lo chuan Pathianni tlaiah chuan ka ute nen a huhovin kan leng chhuak fo thin a. Ani pawh ka ute nena inkawm an nih vangin kan inkawm nel ve a, zan tin leh pathianni apianga inhmu ta chu karah innelna mai bakah inngainatna a lo piang chhova. Min ngaihsak ta riau hian ka hre thin. Kei erawh zawng a hma atanga duh tawh ka ni bawka ka duhna chu a ni telin a zual a; Mahse, chhungte la zah bawk nen, a ni ngaihzawng nei angin an lo sawi bawk nen thian ang bakin ka kawm ngam lova, kham lo takin ka thlah liam a, khum lamah mahni tawkin ka lam hawi a, ‘Ka Hmangaih Che’ min tih hun tur ka suangtuah fo thin.
Kum 2007 July 13 a ni a, an dan pangngai ang bawkin, Sunday tlaia an chhungte ina len tum chu zui turin min ti tlat a, ka ute pawh an sawm ve avangin kan vai chuan kan leng ho ta a. Ka u-te an pen lawk hlan chuan kha ni kha ka tana ni hlimawm ber ni turin ka duh ruk em em chuan, ka lo suangtuah thin ang ngeiin, ka lam hawiin’ Ka Hmangaih Che’ tiin min hmangaih leh min duh thu min hrilh a. Ka va hlim si e; mahse, ngaihzawng nei nia ka hriat avangin ka awih thei lo. Rilrua lawm tak chungin , “ Ka awih lo, i ho em mai a.” ka ti hramm a. a sawi nawn leh tak avang chuan, “Ngaihzawng i nei a ni lo’m ni?” tiin ka zawt phawng a, a ni chuan an inthenna a rei tawh thuin min chhang a. Ring chiah lo mahila, ka lo duh em avangin ka ring lo phal lo. Dawt pawh sawi se ka awih awm si a. Chumi ni atang chuan kan ‘inngaizawng’ ve ta a. ka thilung zawng zawng hlanin atan ka vul ve tan ta a. Khawi lo kan kal hlekin kan inzui reng a, kan hlim em em thin. Min ngaihsakin min duat thiam em em a,Ka duhthusam mipa ngei ka tawng niin ka hria ka lawmin ka hlim hle thin.

Kan ingngzaihzawnna chuan ka chhungte beng a thleng ta a, ka chhungte’n kan inngaizawng tih an hriat chuan min khuahkhirh thar a, a hrehawm thei khawp mai. Zan tin a rawn len erawh a sim chuang der lo. Kan inzui ri tulh tulh a chhungte paw’n min dang thei tak tak lo. Urlawk zan, Kumhlui thlah zan te hian an rawn riak fo thin a. Kan kalna apiangah kan inzui a, ka bazarna leh kohhran hran daih ni mahila, kan inkhawmpuiah thlengin min zui rawt thin. Min nel deuhtute chuan, ‘innei tawh mai rawh u’ tiin min fiam fo thin

Ka zrina ka chhunzawm a ngai a, zirna avangin hmun dangah awmin Hostel-ah awmin a chang chuan haw ve thin bawk mahila, inhmuh hun a rei lo si a, lunglen a na thin khawp mai. Kum hnih ka awm hnu chuan krismas ah chawlh kan nei hlauh mai a. Kan khuaah ka haw ve ngei a, hmangaih ber hmu dawn bawk mahni in ngeia han awm leh chu rei lo mahse a nuam ngei mai. Kum thar maia exam tur kan nih vangin zir tur ka hawn a, duh ang chuan ka zalen thei lo; mahse, nuam ti takin chu krismas chu ka hmang liam ve a.
Mahse, Mahse, nun hi a lo va mak si em. Kumhlui thlah ni a ni a, ka hmangaih, rinawmna ka tiampui leh rinawm reng tura min tiamtu hnen atang chuan ka lo beisei ngai loh leh a lak atanga hriat ka inrin ngai loh leh fiamthu pawha ka ngaihtuah chhin ngam loh thil chu ka dawng ta si, “Nupui a ru” tiin. Hmangaihtu tan chuan a va na si em. Ka nun a ni a, ka khawvel niin ka beiseina zawng zawng amah ah a innghat a sin!
Urawk zan khan inrua a kianga hun hmang tawh turin min sawm a, ka zirna laklawh em vang leh kan hma lam hun atana tha zawk nia ka hriat avangin ka hnar a, kha thil vanga lungawi lo vanga ru ta mai nge kha kum 2 chhung khan ‘Ka hmangaih che’ min ti si hian hmangaih dang a lo nei reng zawk! Ka ta nia ka ngaih lai khan mi dang ta ka lo tawmpui lek em lo ni? Rilru hi a insual a, mawl ka intia , na ka ti a, keimah indemin hrehawm ka ti a. Ka ngaihtuah nasat poh leh ka na zual a, ngaihtuah loh ka tum lahin ka thei si lo. ka natna min chhawk thintu ngei khan natna min thlen si. A va na si em! Ka chhungten min hnemin min fuih mahse, min hnemtu an tling zo si lo. Mahse, hmangaih ber hlimna tur a nih miau avangin tibuai lovin dam takin ka thla liam ta zawk a.
Tunah chuan an karah fa piangin chhungkua an din tawh a, hlim taka an awm hmuhin rilru lawm thin mahse, he thinlung hian a va thik thin si em. Ngaih a bang lo kan nun hlui te kha. Min hriatpuitu chung chhawrthla leh kan tuanna mual dang si lovin, kan tiam rthudi erawh a dang ta si.

Engpawh nise, mihring tung chhova kal na na na chu hmalam hun eng a awm tiin ka inhnem a, mahni inhnem chawp zela nun hmangin ka zirna pawh chu tha takin ka zo ve ta a. Thian leh chhungte min lawmpuiin duhsakna min hlan mawlh mawlh a; mahse, lawm a kim lo. Min lawmpuitu tura ka duhin min lawmpui si lo. Ka tana chakna hnar ni thin kha tunah zawng ka tan a rem tawh si lo. Kan khuaa ka haw changa min hmuaka min tihlim a, min duat em em thintu khan tunah zawng mi dang a duat tawh si. Sawi chhuak si lo hian rilru hian a zawng ruai a, kan ina mi an rawn len changte hian rawn tel ve tur hian ka lo beisei ve tlat thin. Mahse, ka chhungte ka lamah an tang a, ka thla a muang. Min fuihna vangin Computer lam te ka zir zawm a, a zun ngaih a nem chuang lo.
Kum veiin a liam zung zung a, chutia beiseina leh mipa rinna reng nei lova nun ka hman lai chuan min duhtu leh min hmangaihtu te tawng thin mahila ka ring zo tawh lo. Mahse, Min hmangaih em em tu ka tawng ve a, a ni chuan min hrethiam a, min khawngaihin min lainat em em a, kan inzui deuh hnu chuan “tiam tlat e” tihpuiah min sawm a. Ka rilru a insual nasa; ka hmangaih kha ka theihnghilh thei tawh dawn si lo.
Engpawh nise min hmangaih a, min duh em em tu tan chuan ka nun hlan ka remti ta a. Palai tirin a ni nen chuan ‘Tiam tlat e’ kan ti ta a. Kha nia ka hlim zia kha aw; mahse, min lawmpui tura beisei ka la nei fan si! Hun a liam a, ka nunhlui ka theihnghilh miau loh avangin ka pasal chu ka hmangaih thei lo; Mahse, a ni erawh chuan hmangaih takin min kuangkuah reng si. Fapa duhawm tak mai kan nei a, ka fa pian niin kan chhungte leh ka nu leh pate lawm zia kha aw! chung zawng ai chuan ka pasal hlim hmel mawlh mai kha a mawi. Rilru erawhin tuna mi hi hmana mi kha ni zawk se a la ti fan si!
Chutia hlim taka kan awm lai chuan ka pasal chuan hun loh takin min boral san leh ta a. A va mak tehlul em! Khawvelah hian vanduai tur renga piang em ni ka nih le! Ka hlimna ka chan a, ka pasal ka sun leh a, nun hian awmzia a nei lovva, ka tan chuan tahna mai a ni. Ka fapa avang chauh hian ka nung a, a ni hi ka engkim a ni tawh a, ka tan a hlu a a, ka nunpui zel a ni ang chu!
Ka nunah lo lutin , nun awmzia min hriattirin hmangaihnaa thikthu chhiatna nen min hriattir a, ka ta nia ka hriat lai chein mi dang tan i vul a, a tana vul tura min sawma rinawmna min ngentu khan min phatsan leh si! Hun leh ni veiin kum tam liam mahse, ka theinghilh ngai lovang che; Mahse, i tan ka rem tawh si lo. Tunah chuan, hmangaihna mit a min thlir a, parmawi vullai thliaka chuai leh mai tura hnawm kara i paih hnu chhara min tivul lehtu ka pasal, min liamsan tawhtu leh a fapa aia pawimawh ka tan an awm tawh si lo!

01 March 2017 | Thingdawl